Adwokat Rzeszów

• 
  Co zrobi, gdy z rachunku skradziono pienidze? Jak nie wpa w puapki oszustów? Jakie s obowizki dostawców patnoci, np. banków w przypadku kradziey rodków?
• 
  Prezes UOKiK wspólnie z Rzecznikiem Finansowym przygotowali odpowiedzi na najczciej zadawane pytania w sprawie transakcji nieautoryzowanych.
• 
  Wejd na stron finanse.uokik.gov.pl i sprawd, jak nie da si zmanipulowa oszustom i jakie masz prawa, gdy wbrew twojej woli dojdzie do transakcji oszukaczej.

Urzd Ochrony Konkurencji i Konsumentów dostaje liczne skargi od konsumentów na tzw. transakcje nieautoryzowane, czyli transakcje wykonane bez zgody waciciela rachunku czy karty patniczej. To moe by np. przelanie przez oszusta rodków na inny rachunek – czsto zagraniczny czy wypata BLIK.

Pobierz wypowied Prezesa UOKiK Tomasza Chróstnego

– Razem z Rzecznikiem Finansowym zauwaamy, e transakcje nieautoryzowane s ogromnym problemem spoecznym. Oszuci sigaj po coraz bardziej wyrafinowane metody manipulacji i wyudzania danych dostpowych do rachunków. Niestety, banki nie wypeniaj swoich ustawowych obowizków i wprowadzaj konsumentów w bd. Konsumentom wci brakuje odpowiedniej wiedzy o tym jak broni si przed puapkami oszustów, a take jakie prawa przysuguj im w sytuacji, gdy dojdzie do nieautoryzowanej transakcji. Std pomys na wspóln akcj edukacyjn – mówi Tomasz Chróstny, Prezes UOKiK.

– Banki maj obowizek zapewni maksymalne bezpieczestwo zgromadzonych przez klientów rodków oraz transakcji, ograniczone jedynie prawem do prywatnoci klienta. Przerzucanie na klientów konsekwencji zamania przez przestpców zabezpiecze systemu bankowego przeczy zaoeniom lecym u jego podstawy. Klient dokonujc transakcji ma uzasadnione przekonanie o tym, e  jego bank zapewni mu wysoki standard ochrony. Dyrektywa PSD2 wyranie wskazuje, e tym standardem jest, by bank w przypadku, gdy nie stwierdzi próby wyudzania rodków ze strony klienta automatycznie zwraca na jego konto utracone rodki – mówi dr Bohdan Pretkiel, Rzecznik Finansowy.

Efektem wspópracy obu instytucji s odpowiedzi na najczciej zadawane pytania dotyczce transakcji nieautoryzowanych. Wyjaniamy m.in. jakie zachowania konsumentów mog by ryzykowne i skutkowa utrat pienidzy, co naley zrobi, gdy ju doszo do niechcianej transakcji, jakie obowizki maj w takich sytuacjach dostawcy usug patniczych (np. banki). Tumaczymy take wane pojcia „autoryzacja” i „uwierzytelnianie” oraz zawie przepisy prawne. Zachcamy do lektury!

Przykadowe sytuacje-puapki

• 
  Telefon od „pracownika banku”. Oszust moe podszywa si pod numer infolinii twojego banku (tzw. spoofing). Najczciej próbuje wzbudzi u ciebie niepokój, mówic o próbie kradziey rodków z twojego rachunku. Prosi o zainstalowanie na telefonie lub komputerze oprogramowania, które ma przeskanowa urzdzenie w celu wykrycia zoliwego oprogramowania i zablokowania transakcji. W rzeczywistoci programy te pozwalaj na ledzenie twojej aktywnoci i pozyskanie w ten sposób loginu i hasa do bankowoci.
• 
  SMS-y udajce te od firm dostarczajcych prd, gaz czy przesyki. Oszuci informuj w nich o rzekomej zalegoci w patnociach i wysyaj link do dokonania dopaty. Kliknicie przekierowuje na faszyw stron przypominajc strony poredników patnoci. W ten sposób oszuci zdobd twoje dane uwierzytelniajce.
• 
  Sprzeda za porednictwem platform internetowych. Oszust moe udawa osob zainteresowan zakupem. Na komunikatorze wysya link do „odbioru rodków”. Kliknicie w niego powoduje przekierowanie na faszyw stron internetow, udzco przypominajc strony poredników patnoci lub banków. Uwaaj, jeli wpiszesz tam swoje dane uwierzytelniajce (np. dane karty patniczej), to podasz je oszustowi.

Aby unikn utraty pienidzy z rachunku, warto pamita o 4 podstawowych zasadach:

1. 
   Nigdy nie podawaj ani nie wysyaj nikomu loginu i hasa do bankowoci internetowej czy aplikacji mobilnej. Prawdziwy pracownik banku nie bdzie ci o to pyta.
2. 
   Nigdy nie klikaj w linki przesane SMS-em. Potwierd ewentualne istnienie zalegoci samodzielnie, kontaktujc si np. z dostawc gazu czy firm kuriersk.
3. 
   W przypadku telefonu od osoby przedstawiajcej si jako pracownik banku, rozcz si, samodzielnie znajd numer infolinii i potwierd, czy kto do ciebie dzwoni.
4. 
   Nigdy nie instaluj oprogramowania z przesanych linków ani w trakcie rozmowy telefonicznej, dotyczcej twojego rachunku lub rodków na nim zgromadzonych.

Co w sytuacji, gdy oszustom udao si zdoby dostp np. do twojego rachunku patniczego lub danych karty patniczej? Jak najszybciej poinformuj swojego dostawc usug patniczych, zastrze kart i zmie dane do logowania lub zablokuj rachunek patniczy. Dziki temu uniemoliwisz oszustom kradzie rodków lub w przypadku gdy ju do niej doszo – zapobiegniesz wykonywaniu dalszych transakcji. Jak najszybciej zgo take spraw policji i poinformuj o tym swojego dostawc usug patniczych.

Obowizki dostawców usug patniczych

Dostawca usug patniczych jest odpowiedzialny za to, eby transakcje odbyway si za zgod i wiedz waciciela instrumentu patniczego (np. rachunku lub karty). Dodatkowo na bankach ciy obowizek ochrony rodków na rachunku. Dlatego dostawca usug patniczych ma obowizek zwróci konsumentowi kwot nieautoryzowanej transakcji najpóniej do koca nastpnego dnia roboczego (tzw. termin D+1) po stwierdzenia braku jej autoryzacji. Od tej powinnoci przepisy przewiduj tylko dwa wyjtki:

• 
  dostawca usug patniczych ma uzasadnione podejrzenie, e konsument poprzez swoje zgoszenie i danie zwrotu kwoty transakcji, któr autoryzowa, próbuje dokona oszustwa, oraz zawiadomi o tym organy cigania,
• 
  zgoszenie nieautoryzowanej transakcji nastpio po upywie 13 miesicy od dnia obcienia rachunku patniczego.

Zgodnie z przepisami dostawca usug patniczych nie moe natomiast odmówi zwrotu pienidzy w innych sytuacjach. Jeeli jednak wykae, e oszuci pozyskali dostp do rachunku w wyniku jego racego niedbalstwa, to dostawca usug patniczych (np. bank) moe zwróci si do patnika (konsumenta) o zwrot wypaconej mu uprzednio kwoty nieautoryzowanej transakcji. Jeli patnik (konsument) odmówi, bank moe dochodzi swoich roszcze, w tym na drodze sdowej. Szczegóow interpretacj przepisów dotyczcych transakcji nieautoryzowanych Prezes UOKiK przedstawi w stanowisku, opublikowanym na stronie finanse.uokik.gov.pl.

Dziaania UOKiK i Rzecznika Finansowego

Prezes Urzdu od lipca 2021 r. prowadzi postpowania wyjaniajce, w których sprawdza, jak banki zachowuj si wobec konsumentów, którzy zgosili nieautoryzowane transakcje. Zebrany dotychczas materia da podstawy do postawienia 5 instytucjom finansowym zarzutów naruszania zbiorowych interesów konsumentów. – Zarzuty dotycz niezwracania konsumentom w ustawowym terminie kwot nieautoryzowanych transakcji, a take wprowadzania ich w bd w odpowiedziach na reklamacje. Nie wykluczamy stawiania zarzutów kolejnym bankom – mówi Tomasz Chróstny, Prezes UOKiK.

W indywidualnych sporach z bankami konsumenci mog liczy na wsparcie Rzecznika Finansowego. – Bez wtpienia klient nie powinien by stron, która w wypadku utraty rodków jest niejako podwójnie pokrzywdzona: po pierwsze, gdy dokonana zostaa na jego szkod nieautoryzowana transakcja i straci rodki, a po drugie, gdy bank odmawia mu zwrotu rodków w tzw. terminie D+1 – mówi dr Bohdan Pretkiel, Rzecznik Finansowy.

Jeli bank nie uwzgldni twojej reklamacji, zó wniosek do RzF o rozpatrzenie sprawy. Rzecznik ma te kompetencje, aby pomóc ci w sytuacji, gdy spór znajduje si ju na etapie postpowania sdowego. We wrzeniu 2020 r. RzF zoy pierwszy pozew w imieniu klienta w sprawie, w której bank odmówi zwrotu pienidzy skradzionych z rachunku w wyniku nieautoryzowanej transakcji patniczej, a w padzierniku 2020 r. wystpi z pierwsz skarg nadzwyczajn do Sdu Najwyszego w takiej sprawie.

Pomoc dla konsumentów:

Tel. 801 440 220 lub 222 66 76 76 – infolinia konsumencka

E-mail: [email protected]
Rzecznicy konsumentów – w twoim miecie lub powiecie
Rzecznik Finansowy – po odrzuceniu reklamacji przez instytucj finansow